Historia de MUFACE

Ou réxime de protección dous funcionarios

A historia do mutualismo administrativo como réxime de protección dous funcionarios ten as súas orixes máis remotas nas primigenias entidades organizadas como sistemas mutuales, que xa existían na Idade Media. É non século XVI cando xorden as irmandades de socorro, que non século XVIII dan paso aos montepíos.

É non reinado de Carlos III cando tutélase polo Estado a creación de montepíos para vos funcionarios, sendo ou primeiro ou militar. Rapidamente foron ampliándose ao ámbito civil: así, en 1763 créase ou Montepío de Ministerios e Tribunais, e en 1764 ou de Oficinas dá Real Facenda. En 1831, ou Estado decidiu a absorción dous creados asumindo ou seu fondo, e tamén as súas obrigacións, con cargo aos Orzamentos do Estado.

Mutuas de accidentes

Non é ata 1900 cando asistimos ao cambio crucial coa promulgación dá Lei de Accidentes de Traballo, e a creación de mutuas de accidentes. Posteriormente, en 1906 créase a Inspección de Traballo, e en 1908 ou Instituto Nacional de Previsión, xerme do actual sistema de Seguridade Social.

As reformas levadas a cabo non sistema de seguros obrigatorios dous anos 40 do século XX (seguro obreiro, paro forzoso, SOVI…) non afectaban vos funcionarios, salvo en caso de accidentes de servizo. Con todo, é conveniente puntualizar que a protección social dous funcionarios quedaba garantida por tres vías: en primeiro lugar, recoñécense dereitos non Estatuto ou Lei respectiva de Función Pública; en segundo lugar, polos sistemas mutuales que sobreviviran; e a terceira vía, que son vos dereitos pasivos.

Carencias

Nos anos 40, vos funcionarios tingan dúas carencias importantes: a asistencia sanitaria-farmacéutica e a contía dás pensións, vinculadas a un soldo regulador que estivo conxelado durante anos.

Ese foi ou motivo do rexurdir dous antigos montepíos, que nese momento chamáronse indistintamente mutualidades ou montepíos, e que comezaron a crear prestacións de xubilación, e supervivencia, que complementasen ás de clases pasivas.

Lei de Mutualidades

Algún dous antigos montepíos sobrevivira nun réxime de voluntariedad. Tanto lestes como as novas mutualidades creadas á luz dá Lei de Mutualidades de 1941, forman a nova etapa do mutualismo administrativo, que perdurará ata 1975. As mutualidades eran corporacións de dereito público dotadas de plena capacidade xurídica e patrimonial e que non formaban parte dá Administración do Estado.

Ou Estado crea estas mutualidades coa intención de que ou seu ámbito de actuación fose ou ministerial, pero finalmente orixínanse moitas máis, e con diferentes obxectivos:

• ​Atender a determinados corpos de funcionarios. Por exemplo, dentro do Ministerio de Facenda créanse: Mutualidade Benéfica do Corpo de Avogados do Estado, Mutualidade do Persoal de Aduanas, Mutualidade do Corpo de Enxeñeiros Industriais ao servizo dá Facenda Pública, ou a Mutua Benéfica de Porteiros ao servizo do Ministerio de Facenda.
• Cubrir distintos niveis de funcionarios, como a Mutualidade de Auxiliares ou de Subalternos, ou a Mutualidade do Corpo de Porteiros dous Ministerios Civís.
• Responder á propia estrutura orgánica dous departamentos ministeriais. Así, en Educación e Ciencia créanse catro mutualidades adicionais en función dous diversos ensinos existentes: Primaria, Instituto, Escolas Técnicas, Universidade.

Lonxe de organizar unha uniformidade protectora aos funcionarios, continuaron as mesmas desigualdades que en épocas pasadas, ou que ocasionou unha diferenza de achegas e de prestacións dificilmente xustificable. Sen esquecernos de que moitos empregados públicos non tingan cobertura de ningunha mutualidade.

Lei de Bases dá Seguridade Social

Ou fito na protección social en España prodúcese en 1963 coa promulgación dá Lei de Bases dá Seguridade Social, xa que establece que entre vos réximes especiais que se permiten, inclúase ou de funcionarios.

Dita lei diferenciaba funcionarios civís do Estado, de Xustiza, militares, de Administración Institucional e de Administración Local. Posteriormente, tanto vos funcionarios do Estado, como vos funcionarios de Xustiza e militáresvos foron ratificados na súa condición de pertencentes a dereitos pasivos, quedando vos de ámbito local e vos doutras institucións fose do sistema.

A principios dous anos 70 do século pasado xorde a necesidade de aglutinar a acción mutual dispersa, fragmentada e desigual, existente nese momento, para adecuala aos principios de universalidade e homoxeneidade dá Seguridade Social, tendo en conta ou precedente dá MUNPAL (1960), na que unha soa mutualidade englobaba a todos vos traballadores de todos vos entes municipais.

Créase MUFACE

Seguíronlle dúas novas normas: a Lei 28/1975, de Seguridade Social dás Forzas Armadas, creadora do ISFAS, a 29/1975 de Seguridade Social dous Funcionarios Civís do Estado, creadora de MUFACE, e posteriormente ou Real Decreto 16/1978 creador de MUGEJU.

Así pois, a historia dá Mutualidade Xeral de Funcionarios Civís do Estado (MUFACE) remóntase á Lei 29/ 1975, de 27 de xuño, data na que se crea un organismo único de adscrición obrigatoria para todos vos funcionarios civís. Ao ano seguinte, ou Decreto 843/1976, do 18 de marzo, vén establecer ou Regulamento Xeral do Mutualismo Administrativo.

A reforma adoptou como solución promover unha Mutualidade única, ou que garantiría ou fin dás desigualdades, unha cobertura a todos vos funcionarios e unha adecuación dás prestacións ás establecidas non Réxime Xeral, a cambio de asumir as cargas dás mutualidades existentes.

Un sistema unificado de Seguridade Social

Prevíase que uns 300.000 funcionarios formarían parte dá nova Mutualidade. Aínda que agora resulte difícil de imaxinar, ou colectivo de empregados públicos non dispuña naquel momento dun sistema unificado de Seguridade Social, á parte de que ou 90% do colectivo presentaba unha asistencia sanitaria deficiente, moi inferior á do resto dous cidadáns. Hoxe día, a Mutualidade tamén leva a cabo, como función secundaria, a xestión dás pensións e prestacións dás antigas mutualidades de funcionarios, un total de 29, que optaron por integrarse non Fondo Especial.

Desde a súa creación, ou obxectivo fundamental de MUFACE é a xestión do mutualismo administrativo, que xunto co Réxime de Clases Pasivas –xestionadas pola Dirección Xeral de Custos de Persoal e Pensións Públicas-, veñen constituír ou Réxime Especial de Seguridade Social dous Funcionarios Civís do Estado.

Autor: Xullo González Díez

Para saber máis:

Antecedentes históricos do Mutualismo administrativo en España (122  KB)